Teatr w Słupsku. Przedstawienia

Monografia Teatr w Słupsku. Przedstawienia składa się z dwóch części. Pierwsza – Przedstawienia i konteksty – przybliża konkretne wydarzenia teatralne, premiery i ich okoliczności, jak również twórców związanych ze słupską sceną (Macieja Prusa, Waldemara Śmigasiewicza, Ireny Jun, Tadeusza Łomnickiego) oraz zespoły teatralne mieszczące się w nurcie teatru osobnego (Teatr Rondo i studencki Teatr KontemPlujący). Druga – Przedstawienia w wywiadach, wspomnieniach, recenzjach – stanowi próbę komentarza i zarazem uzupełnienia informacji o słupskich wydarzeniach teatralnych w postaci wywiadów oraz wspomnień Stanisława Miedziewskiego, Antoniego Franczaka, Małgorzaty Kamińskiej-Sobczyk i Aliny Skiepko-Gielniewskiej.
Pracę zamyka wybór recenzji teatralnych, które w znacznej mierze zaważyły na recepcji krytycznej słupskich przedstawień, oraz fragmenty Dziennika teatralnego Daniela Kalinowskiego.
Pierwszą część pracy otwierają dwa teksty poświęcone tej samej realizacji Edwarda II Christophera Marlowe’a w reżyserii Macieja Prusa autorstwa Justyny Kozłowskiej oraz Agaty Brzóski. Słupsko-koszalińskie przedstawienie Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego z 1969 roku autorki umieszczają w kontekście kolejnych przedstawień w dorobku reżyserskim Macieja Prusa – jego fascynacji teatrem okrucieństwa (Justyna Kozłowska) oraz dramatem elżbietańskim, które zaowocowało wystawieniem najpierw sztuki Christophera Marlowe’a, później cyklu realizacji dramatów Williama Szekspira (Agata Brzóska). Artykuł Jacka Mikołajczyka przybliża okoliczności powstania w Słupsku instytucjonalnego teatru muzycznego (1976) oraz konteksty powołania do życia nowoczesnej koncepcji teatru muzycznego w mieście o dość specyficznej lokalizacji geograficznej. Losy Państwowego Teatru Muzycznego w Słupsku nie zapisały się zbyt długą historią w dziejach placówek o podobnym profilu w Polsce, choć przyniosły przedstawienie na miarę jednej z najciekawszych realizacji w historii słupskiego teatru. Postulowany przez ówczesnych krytyków model teatru muzycznego otrzymał swoją szansę i w wymiarze lokalnym zaowocował realizacją Operetki Witolda Gombrowicza w inscenizacji Macieja Prusa (1977). Przedstawienie zostało opisane przez Jana Ciechowicza, nie po raz pierwszy zresztą, gdyż autor był jednym z recenzentów i premierowej Operetki, i teatru muzycznego w Słupsku. Koleje spojrzenie na realizację dramatu Gombrowicza Jan Ciechowicz wzbogacił o kontekst wcześniejszych polskich realizacji dramatu w reżyserii Kazimierza Dejmka, Józefa Grudy i Kazimierza Brauna. Równie ciekawie prezentowały się na słupskiej scenie dwa „Gombrowicze” Waldemara Śmigasiewicza opisane przez M. Jarmułowicz. Gombrowiczowskie inscenizacje Ślubu (2004) oraz Ferdydurke (2006) na scenie Nowego Teatru w Słupsku, zdaniem M. Jarmułowicz, miały być typową „lokomotywą sukcesu” dla peryferyjnej sceny autorstwa Waldemara Śmigasiewicza.
Dwa kolejne teksty prezentują dokonania instytucji oraz zespołów teatralnych mieszczących się w nurcie teatru osobnego. Jolanta Betkowska przybliża nietypowe „spotkanie w Becketcie”, tj. realizacje monodramów w wykonaniu Ireny Jun oraz Tadeusza Łomnickiego na scenie słupskiego Teatru Rondo (Nie ja, Kołysanka i Ostatnia taśma), zaś Agnieszka Bednarek opisuje przedstawienia studenckiego Teatru KontemPlującego, mieszczące się w nurcie – słusznie nazwanym przez nią – „teatralnym esejem” (Gaz, Cogito Incognito i Biała noc).
Druga część pracy, Przedstawienia w wywiadach, wspomnieniach, recenzjach, stawia sobie za cel dopełnienie informacji o słupskich wydarzeniach teatralnych. Prezentuje wywiady i wspomnienia Stanisława Miedziewskiego oraz Antoniego Franczaka, twórców związanych z Teatrem Rondo, autorstwa Jolanty Krawczykiewicz. Autorka i jej rozmówcy przybliżają okoliczności powstawania zarówno przedstawień plenerowych, jak i samej koncepcji teatru napowietrznego, wydarzeń towarzyszących Słupskiej Scenie Monodramu Teatru Rondo, a także odbywających się w Słupsku cyklicznie festiwali i przeglądów teatralnych. W wywiadach z Małgorzatą Kamińską-Sobczyk i Aliną Skiepko-Gielniewską Tatiana Skumiał prezentuje z kolei dokonania Państwowego Teatru Lalki „Tęcza” w Słupsku. Na przykładzie przedstawień adresowanych do dziecięcego odbiorcy, tj. Złotego serca w opracowaniu inscenizacyjnym i reżyserii Małgorzaty Kamińskiej-Sobczyk (2001) oraz Tygrysa Pietrka w reżyserii Aliny Skiepko-Gielniewskiej (2012), autorka ukazuje nie tylko specyfikę pracy w teatrze lalkowym, ale także pośrednio problemy współczesnego teatru lakowego w Polsce. Po wywiadach umieszczono (opatrzony stosownym komentarzem merytorycznym) wybór recenzji teatralnych, m.in: Operetki Macieja Prusa (1977), dwóch wersji Hamletów Marka Grzesińskiego (1981), Jana Macieja Karola Wścieklicy Prusa (1969) i Jacka Bunscha (2012) oraz krytycznych komentarzy do najnowszych przedstawień Nowego Teatru im. Witkacego w Słupsku, np. Dziadów w reżyserii Stanisława Miedziewskiego, Galaktyki Szekspira Marcina Grota (w jego reżyserii) oraz Romanki Jacka Chmielnika w reżyserii Edwarda Żentary. Wybór recenzji wieńczy krytyczny dwugłos, obejmujący omówienie Szczęśliwego dnia
w reżyserii Andrzeja Chichłowskiego (2007), któremu to przedstawieniu przypadła niechlubna etykieta „towaru teatropodobnego” (określenie Andrzeja Lisa). Zaprezentowane w pracy recenzje w znacznej mierze zaważyły nie tylko na krytycznej recepcji słupskich osiągnięć teatralnych w prasie i świadomości ogólnopolskiej, ale stanowią zarazem element nierozerwalnie związany z dziejami lokalnego teatru.
Część drugą monografii zamykają fragmenty Dziennika teatralnego aktora-amatora Daniela Kalinowskiego oraz wybór materiałów ikonograficznych, które udało się zgromadzić wokół premiery Cyrku Oklahoma, przedstawienia powstałego na przełomie 2002 i 2003 roku na podstawie scenariusza według Ameryki Franza Kafki. Autorskie, subiektywne komentarze Daniela Kalinowskiego oraz zaprezentowana ikonografia wydają się tym bardziej wartościowe, iż przybliżają teatralne okoliczności poprzedzające reaktywację stałego teatru zawodowego w Słupsku (2004). Przedstawienia tego nie odnotowują żadne rejestry ani wykazy teatralnych premier, a pamięć o nim zapewne będzie trwała tak długo, jak długo żyli będą świadkowie tych wydarzeń (Ze Wstępu).