Mare, Pomerania et nos. Bałtyk, Pomorze, ludzie - dawniej i współcześnie

Można powiedzieć, że bohaterem tej książki jest Morze Bałtyckie, ale w kontekście jego oddziaływań na ludzi oraz wpływów człowieka na to, co się dzieje z morzem i wybrzeżem. Poznajemy relacje, a także reakcje ludzi różnych epok (od średniowiecza po XXI wiek) i różnych profesji (kronikarzy, polityków, malarzy, podróżników, pisarzy) dotyczące zetknięcia z Bałtykiem, zarówno te werbalne, jak i przekazane wizualnie, za pomocą obrazu. Niektórzy podróżnicy mieli możliwość porównania Morza Bałtyckiego z innymi akwenami, np. Morzem Śródziemnym, co również przekazali w swoich relacjach.
W tomie znajdują się artykuły poświęcone ludom zamieszkującym wybrzeża Morza Bałtyckiego, np. Wikingom, Rugianom. Możemy się dowiedzieć o śladach, które wieki temu pozostawili po sobie mieszkańcy wybrzeża. Tematem kilku artykułów są wydarzenia polityczne rozgrywające się na wybrzeżu i Pomorzu, związane zarówno z czasem pokoju, jak i wojny. Poznajemy losy ludzi mieszkających na Pomorzu bądź tu przybywających z różnych powodów, ich codzienność, a także procesy wpływające na te losy. Jeśli bohaterem tomu jest morze, to musi się pojawić także temat podróży po nim na przestrzeni wieków oraz wykorzystania go w różny sposób – od średniowiecznych podróży Słowian i Wikingów po połowy rybackie w XX wieku. Ostatnia część książki poświęcona jest głównie niebezpieczeństwom współczesnego świata, zarówno dotykającym bezpośrednio Morza Bałtyckiego oraz wybrzeża, jak i zagrażającym człowiekowi, często na jego własne życzenie i w wyniku własnych działań (Fragment Słowa wstępnego).

Spis treści:

Słowo wstępne 5

ŚREDNIOWIECZNI LUDZIE MORZA I LĄDU

Jacek Adler, Wikingowie na Bałtyku – skandynawska i słowiańska obecność w basenie Morza Bałtyckiego we wczesnym średniowieczu. Zarys problematyki 9
Iwona Galas, Aktywność słowiańskiego plemienia Rugian w basenie Morza Bałtyckiego do roku 1168 19
Tomasz Częścik, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne w dorzeczach Wieprzy, Słupi, Łupawy, a udział w wymianie dalekosiężnej 35
Agnieszka Teterycz-Puzio, Związki z morzem Anonima, autora Kroniki polskiej 51


MORZE W KULTURZE, POLITYCE I GOSPODARCE EPOKI NOWOŻYTNEJ

Beata Sawicka, Walka senatorów duchownych o utrzymanie polskiego zwierzchnictwa w Kościele pomorskim w I połowie XVI w. 63
Adam Kucharski, Między lękiem i fascynacją. Bałtyckie impresje Jana Nepomucena Kossakowskiego (1772 r.) 77
Arkadiusz Piecyk, Dywizja włoska pod Kołobrzegiem w 1807 roku 93

XX WIEK – PRZYBYSZE I MIEJSCOWI

Juliusz Jędrzejczak, Kazimierz Papée w służbie Rzeczpospolitej i ludności narodowości polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku (1932-1936) 109
Elżbieta Kal, „Wystawa została zakazana przez Fricka, dla równowagi jestem gościem w Łebie”. Pomorze jako enklawa w twórczości Karla Schmidta-Rottluffa? 125
Wojciech Skóra, Osadnicy polscy w poniemieckim Słupsku (1945-1946). Fenomen pamięci, niepamięci i pamięci równoległych 149
Marcin Grad, „Z przejęciem wysiedliśmy w tym punkcie geograficznym na mapie Europy, gdzie rozbrzmiał pierwszy strzał II wojny światowej”. Morze Bałtyckie i Gdańsk oczami trzech węgierskich autorów: Tibora Pethő, Pétera Ruffyego i Györgya Somlyó 175
Wojciech Gajewski, Rozwój organizacyjny szkolnictwa dla dorosłych i pracujących w podregionie słupskim (1945-1991). Zarys problema tyki 199
Mateusz Kubicki, Polskie kutry na Morzu Bałtyckim (1945-2001) 231
Magdalena Kuczaba-Flisak, Morze wyobrażone. Literackie obrazy Bałtyku i ślady dawnych wierzeń ludowych w wybranych utworach kierowanych do dzieci w momencie zaślubin Polski z morzem i sto lat później 245
Jolanta Czerwiakowska, Stan zdrowia mieszkańców regionu słupskie go po II wojnie światowej w liczbach i zestawieniach 263

CZŁOWIEK, MORZE, ZIEMIA I PRZYRODA – DZIŚ

Patryk Toczyński, Zagrożenia ekologiczne Morza Bałtyckiego – problem bezpieczeństwa międzynarodowego 299
Magdalena Słowik, Innowacje pedagogiczne i projekty jako formy wsparcia edukacji i przeciwdziałanie cyberzagrożeniom – przykłady dobrych praktyk. Wyniki badań własnych 311
Anna Falkowska, Partycypacja mieszkańców Ziemi na rzecz ochrony środowiska i zdrowia pokoleń 337
Katsiaryna Pakhadzila, Imigranci z krajów Partnerstwa Wschodniego na polskim rynku pracy. Adaptacja i jakość życia w kraju przyjmującym 349
Bibliografia 363