Małe i zapomniane - komedie jednoaktowe Zofii Mellerowej

Niniejsza monografia, skupiająca się na sztukach jednoaktowych Zofii Mellerowej, podobnie jak wcześniejsza publikacja poświęcona „małym” i „zapomnianym” formom Michała Bałuckiego15, łączy model studiów analityczno-interpretacyjnych z edycją tekstów źródłowych. Odwołując się do wcześniejszego tytułu, stanowi kontynuację badań zogniskowanych na „małych” (w rozumieniu jednoaktowych) i „zapomnianych” (w rozumieniu zapoznanych i niedocenianych) formach dramatycznych drugiej połowy XIX oraz początku XX wieku. W prezentowanym wyborze uwzględniono dzieje recepcji scenicznej i krytycznej małych komedii Mellerowej.
Część pierwsza rozprawy przybliża dramatopisarstwo pisarki w kontekście przemian literackich i teatralnych epoki, w tym także okoliczności powstania i recepcję trzyaktowego Zyzia. Próbuje zarazem odpowiedzieć na pytania związane z fenomenem małych form tego okresu i cechami kobiecego stylu pisania autorki Postanowień, które można i należy rozpatrywać w odniesieniu do kategorii doświadczenia kobiecego podmiotu, kształtującego się w literaturze tego okresu.
W części drugiej pracy zaprezentowano wszystkie sztuki jednoaktowe Mellerowej, łącznie z publikowanym po raz pierwszy z rękopisu Niebezpiecznym lekarstwem16. W Uzupełnieniach pracy zamieszczono wykazy prapremier, wznowień, tłumaczeń i recenzji teatralnych omawianych jednoaktówek autorstwa Mellerowej, a także wybór ważniejszych omówień jej dorobku literackiego oraz wspomnień pośmiertnych dedykowanych autorce Fałszywych blasków. Chcąc wyjść naprzeciw oczekiwaniom szerszego grona odbiorców, zainteresowanych dokonaniami polskich autorów XIX wieku, do pracy dołączono rozdział zatytułowany Small and forgotten – single-act comedies by Zofia Mellerowa. Zawiera on tłumaczenie najważniejszych ustaleń monografii. (Fragment wstępu)

Wstęp 5
Mellerowa i jej dramatopisarstwo w kontekście przemian literackich i teatralnych epoki. 13
1. Przyczynek do biografii artystycznej. 15
2. W oczach krytyki. 19
3. Przypadek Zyzia. 24
4. Strategie krytyczne. 34
5. Fenomen małych form w teatrze drugiej połowy XIX wieku. 41
6. Małe formy Mellerowej. 45
7. „Kobiece pisanie”. 50
8. Podsumowanie. 63

Komedie jednoaktowe Mellerowej. Recepcje sceniczna i krytyczna 71
1. Postanowienia (1869) 73
2. Niebezpieczne/Skuteczne lekarstwo (1869) 117
3. Dwie miary/Dwojakie miary/Dwojakie gwichty (1876) 157
4. Fałszywe blaski (1876) 213
5. Straduję! (1882) 275
6. Uwięziona (1883) 309
7. Przemędrkował (1888) 359
8. Wdowa z Efezu (1891) 373
9. Zasady edycji tekstów źródłowych 425

Uzupełnienia 427
1. Wykaz prapremier, wznowień, tłumaczeń i recenzji teatralnych 429
2. Józef Kotarbiński, Zofia Mellerowa (Wspomnienie pośmiertne) (1909) 441
3. Cecylia Walewska, Pamięci Zofii Mellerowej (1910) 445
4. Small and forgotten – single-act comedies by Zofia Mellerowa 455
Spis ilustracji 473
Bibliografia (wybór) 475
Summary 479
Nota o autorce 483
Indeks nazwisk 485